◼ စစ်ဘေးရှောင်ထောင်ချီ ဆေးဝါးနဲ့ စားနပ်ရိက္ခာလိုအပ်နေ

ဝက်လက်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၄၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဝက်လက်မြို့နယ်က စစ်ဘေးရှောင် ၁၀၀ ကျော်အတွက် လူငယ်လွတ်မြောက်ရေး အဖွဲ့ချုပ် – YLA က ဆေးဝါးကုသမှုပေးပြီး အဝတ်အထည်တွေ ကူညီထောက်ပံ့ခဲ့တယ်လို့ YLA အဖွဲ့ဝင်တဦးဆီက သိရပါတယ်။

ဝက်လက်မြို့နယ်မှာ နိုဝင်ဘာလအစောပိုင်းကစလို့ စစ်ကော်မရှင်တပ်က အင်အားအလုံးအရင်းနဲ့ စစ်ကြောင်းထိုးပြီး ကျေးရွာ ၁၉ ရွာကို မီးရှို့ခဲ့တာကြောင့် သောင်းနဲ့ချီတဲ့ ဝက်လက်မြို့နယ်ထဲက ဒေသခံတွေ စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေရတာပါ။

“ခုတခေါက်ကတော့ အိမ်ထောင်စုရေနဲ့မသိရပေမယ့် လူ ၁၀၀ နီးပါးထိ ကူပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အဓိကလိုအပ်ချက်ကတော့ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ဆေးဝါးပါ။ နေတာက အဆင်ပြေသလိုနေလို့ရပေမယ့် အရေးပေါ်တိမ်းရှောင်လာရတော့ စားနပ်ရိက္ခာလိုအပ်နေတာတွေရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ကတော့ ခုချိန်မှာ အ၀တ်အစားအသုံးအဆောင်နဲ့ ဆေးဝါးကုသမှု‌ပဲ ကူနိုင်ပါသေးတယ်၊ စားနပ်ရိက္ခာအတွက်ကူနိုင်ဖို့ အထောက်အပံ့တွေလည်း လိုအပ်နေပါသေးတယ်။” လို့ ရဲဘော်အေကေက ဆိုပါတယ်။

ဝက်လက်မြို့နယ်မှာ နိုဝင်ဘာလအတွင်း မူးကြီး၊တံတားဦး၊ ထုံးဘို၊ လိန်ပင်၊ ခေါတော၊ မြင်တော်၊ ဦးတည်ကုန်း၊ တမာကုန်း၊ ရွာတော်ကုန်း၊ ရွာသာကြီး၊ သရက်ကြီး၊ ဘုရားပျံ၊ ဥယျာဉ်မ၊ ကျီးကန်တောင်ရွာ၊ ကျီးကန်မြောက်ရွာ၊ လှတော၊ ရွှေကျင်နဲ့ စိုင်နိုင်လေးကျေးရွာတွေကို မီးရှို့ခဲ့ပြီး ဒီကနေ့အထိ ဆက်လက်စစ်ကြောင်းထိုးနေဆဲလို့ သိရပါတယ်။

“စစ်ရှောင်တွေကရှောင်နေရတာက ကြာပြီခင်ဗျ။ ခုရက်ပိုင်းမှ ၀က်လက်မြို့ကနေ ပြန်ထွက်လာတဲ့ စစ်ကြောင်းက ရွှေဘို-မန္တလေးကားလမ်းမပေါ်က ဘုရားပျံကျေးရွာ၊ သရက်ကြီးကျေးရွာတွေကို မီးရှို့ ဖျက်ဆီးပြီး အဲ့ဒီကနေအရှေ့ဘက် ဆင့်ကွပ်ရွာအနောက်ဘက်ထိတက်လာပြီးတော့မှ တောင်ဘက်ကို ပြန်သွားပြီး ရွှေဘို-မန်းလေးကားလမ်းမပေါ်က ရွာတွေမှာ မွှေနှောက်နေကြတယ်။” လို့ YLA ဥက္ကဌ အေကေ က မြေလတ်အသံကို ပြောပါတယ်။

စစ်ကြောင်းကြောင့်တိမ်းရှောင်နေရတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်တွေမှ ဆေးဝါးနဲ့ စားနပ်ရိက္ခာတွေလိုအပ်နေဆဲ ဖြစ်တယ်လို့ ဥက္ကဌ အေကေ က ဆက်ပြောပါတယ်။

အထက်ပါကျေးရွာတွေကို မီးရှို့ခဲ့တဲ့စစ်ကြောင်းဟာ လက်ရှိဘုရားပျံရွာနဲ့ ဆားတောင်မြို့ကြားမှာရှိနေပြီး ကားကွင်းလမ်းတွေ ထိပ်မှာပိတ်ကာ စခန်းချထားတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။

စာတည်း – လင်း

မြေလတ်အသံ၊ နိုဝင်ဘာ ၁၀၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဗန်းမောက်မြို့နဲ့ ဝက်လက်မြို့နယ်တို့မှာ စစ်ရေးအခြေအနေကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာ တိမ်းရှောင်နေကြရတဲ့ စစ်ရှောင်ပြည်သူ ၂၆,၀၀၀ ခန့်ဟာ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့အနွေးထည်တွေ လိုအပ်နေကြတယ်လို့ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူတွေဆီက သိရပါတယ်။

ဗန်းမောက်မြို့နယ်မှာ မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲအတွင်းတိမ်းရှောင်နေကြသူတွေနဲ့ မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲမဖြစ်မီကတည်းက တိမ်းရှောင်နေကြရတဲ့ စုစုပေါင်းလူဦးရေ ၆,၀၀၀ ခန့်တို့ဟာ စားနပ်ရိက္ခာအပြင် အနွေးအထည်တွေ အရေးပေါ်လိုအပ်လျှက်ရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“အရေးတကြီးလိုအပ်တာက အခုဆောင်းဝင်လာပြီဖြစ်တဲ့အတွက် အဝတ်အစားတို့ အနွေးအထည်တွေတို့ လိုအပ်နေပါတယ်။ စားဝတ်နေရေးပြေလည်ဖို့ကတော့ ပြင်ပ အဖွဲ့အစည်းတချို့ကလာကူညီတာရှိတယ်။ ဒေသတွင်းမှာရှိတဲ့ လူမူအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ လုပ်ငန်းရှင်တွေကနေပြီးတော့ ကူညီတာမျိုးတွေလည်းရှိတဲ့အတွက် လတ်တလော စားဝတ်နေရေးကြတော့ပြေလည်တယ်။ အဓိကမပြေလည်မှာက အင်္ကျီအဝတ်အစားတို့ စောင်တို့ပေါ့”လို့ ကူညီပေးနေသူ အမျိုးသားတဦးကပြောပါတယ်။

အဆိုပါစစ်ရှောင်တွေအနေနဲ့ စစ်ဘေးနဲ့လွတ်ကင်းတဲ့ကျေးရွာတွေရဲ့ ဇရပ်၊ စာသင်ကျောင်း၊ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းနဲ့ တောတွေထဲမှာ တဲထိုးပြီး ဖြစ်သလိုခိုလှုံနေကြရတာကြောင့် ကလေးတွေနဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေအတွက် ဓာတ်ဆား၊ ဆေး၊ အိပ်ယာခင်းတွေလည်း လိုအပ်နေကြတယ်လို့ အထက်ပါအမျိုးသားက ဆိုပါတယ်။

အထက်ပါစစ်ရှောင် ၆,၀၀၀ ခန့်ဟာ ဗန်းမောက်မြို့ပေါ်ရှိ ရပ်ကွက် ၄ ခု၊ မြို့နဲ့ ၁၀ မိုင်ခန့်ကွာဝေးတဲ့ ကျေးရွာ ၂၅ ရွာက ဒေသခံပြည်သူတွေဖြစ်ကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။

အလားတူ ဝက်လက်မြို့နယ်ကကျေးရွာတွေကို စစ်ကော်မရှင်တပ်က စစ်အင်အား ၃၀၀ ကျော်နဲ့ စစ်ကြောင်း ၃ ကြောင်းခွဲကာ စစ်ကြောင်းထိုးဝင်ရောက်ပြီး လူနေအိမ်တွေကို မီးရှို့နေတာကြောင့် ကျေးရွာ ၂၁ ရွာ မှ လူဦးရေ ၂၀,၀၀၀ နီးပါလာနေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေကြရတယ်လို့လည်း ကူညီပေးနေသူတွေက ဆိုပါတယ်။

“ပြည်သူတွေက ဘေးကင်းတဲ့နေရာလေးတွေမှာ တဲလေးတွေထိုးနေတာမျိုး တချို့က ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေမှာ စုပြီးနေ‌နေရတယ်ဗျ။ ဆန်၊ ဆီတို့လို စားနပ်ရိက္ခာတွေအပြင် ဆောင်းရာသီ၀င်ပြီဆိုတော့ အမိုးအကာနဲ့ အနွေးအထည်တွေလည်း လိုအပ်လျက်ရှိနေပါတယ်ဗျ။ နောက်ပြီး ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေလည်း လိုအပ်နေပါတယ်ခင်ဗျာ”လို့ ဝက်လက်မြို့နယ် လူထုသပိတ်တိုက်ပွဲဦးဆောင်ကော်မတီမှ တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။

အဆိုပါအင်အား ၃၀၀ ကျော်ပါစစ်ကြောင်း ၃ ကြောင်းဟာ ဖြန့်ခွဲပြီး နိုဝင်ဘာ ၄ ရက်ကစတင်ကာ ဝက်လက်မြို့နယ်ရှိ ရွာသာကြီး၊ တံတားဦး၊ ထုံးဘို၊ မတာကုန်း၊ ရွာတော်တုန်း၊ မူးကြီး၊ စိုင်နိုင်လေးစတဲ့ ကျေးရွာကိုဝင်ရောက်ပြီး လူနေအိမ်တွေကိုပါ မီးရှို့ဖျက်ဆီးသလို နိုဝင်ဘာ ၁၀ ရက်ဒီကနေ့မှာတော့ လှတောကျေးရွာကို ဝင်ရောက်တပ်စွဲထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။

စစ်ကြောင်းကြောင့် ဝက်လက်မြို့နယ်အနောက်ခြမ်းရှိ ရွာသာကြီး၊ ထုံးဘို၊ တံတားဦး၊ နှမ်းကြီးကုန်း၊ ရွှေဒါး၊ ရင်းမတော၊ ကက္ကိုလ်စု၊ ငှက်ပြောတော၊ တကောင်းတောင်၊ ကဒူး၊ ဥတည်ကုန်း၊ အုတ်ဖိုကုန်း၊ ကျီးကန် တောင်ရွာ၊ မြောက်ရွာ၊ တမာကုန်း၊ ရွာတော်ကုန်း၊ လှတော၊ လှည်းဦးကြီးကုန်းစတဲ့ ကျေးရွာတွေက ဒေသခံတွေတိမ်းရှောင်နေကြရတာပါ။

ပုံစာ – ဝက်လက်မြို့နယ်မှာ စစ်ဘေးရှောင်များ။

စာတည်း – လင်း

ကလေး၊ နိုဝင်ဘာ ၃၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကြောင်းထိုးမီးရှို့ခံနေရတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကလေးမြို့နယ်က စစ်ဘေးရှောင်တွေ နေထိုင်ဖို့အခက်တွေ့နေပြီး အမိုးအကာ၊ စောင်နဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေအရေးပေါ်လိုအပ်နေတယ်လို့ စစ်ရှောင်ကူညီနေသူတွေဆီက သိရပါတယ်။

အောက်တိုဘာ ၂၄ ရက်ကစတင်ကာ နေ့စဥ်နီးပါးမိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းနေပြီး ရာသီဥတုကလည်း ပိုမိုအေးလာတာကြောင့် နေထိုင်ရေးခက်ခဲနေကြတဲ့အပြင် ဖျားနေသူတွေလည်းရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“မိုးတအားရွာတော့ ဖျားပြီးသားသူတွေတောင် နလန်မထူနိုင်သေးခင်ပေါ့ဗျာ။ အဓိကကတော့ စောင်လိုအပ်မှု အရေးပေါ်ဖြစ်လာတာပေါ့။ စစ်ရှောင်တဲ့ပြည်သူဟာ လူနေမှုသိပ်သည်းတဲ့အတွက်ကြောင့် လုံလုံလောက်လောက်မလုပ်ပေးနိုင်သေးတာ။ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကတော့ လက်လှမ်းမှီသလောက် လုပ်ပေးနေကြပါတယ်”လို့ကလေးမြို့လူထုတိုက်ပွဲ ဦးဆောင်ကော်မတီရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တဦး ဆိုပါတယ်။

လမ်းတွေပျက်စီးတာကြောင့် သွားလာရေးအဆင်မပြေတာ၊ မိုးမလုံတဲ့နေရာတွေမှာ နေထိုင် နေကြရတာကြောင့် ဖျားနေသူတွေရှိနေတဲ့အတွက် မသန့်ရှင်းတဲ့ရေတွေကို သုံးစွဲ၊ သောက်သုံးနေကြရတာကြောင့် ယားနာရောဂါဖြစ်နေသူတွေလည်းရှိနေတယ်လို့ စစ်ရှောင်တွေကိုကူညီနေသူတဦးက ပြောပါတယ်။

ကလေးမြို့နယ်မြောက်ပိုင်းကျေးရွာတွေကို စက်တင်ဘာပထမအပတ်ကတည်းက အင်အား ၁,၅၀၀ ဝန်းကျင်နဲ့ဝင်ရောက်စစ်ကြောင်းထိုးနေတဲ့ စစ်ကော်မရှင်တပ်ဟာ အောက်တိုဘာ ၂၇ ရက်ကစလို့ ကလေးမြို့နယ်တောင်ပိုင်းရှိ ကျေးရွာတွေကိုလည်းစစ်ကြောင်းဝင်လာတဲ့အတွက် နှစ်ရှည်စစ်ရှောင်တွေလည်း ထပ်မံတိမ်းရှောင်နေကြရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

လက်ရှိမှာကလေးမြို့နယ်တောင်ပိုင်းနဲ့မြောက်ပိုင်းရှိ ကျေးရွာ ၁၀၀ ကျော်က ဒေသခံ ၁ သိန်းကျော် စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေရတယ်လို့ စစ်ရှောင်ကူညီနေသူတဦးက ပြောပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အောက်တိုဘာ ၂၇ ရက်ကစလို့ ကျွန်းချောင်း၊ ထောက်ကြံ့၊ နတ်မြောင်း၊ နတ်ချောင်း၊ ဟားခါးလေးနဲ့ ခွေးကျင်ရွာတွေကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး ပျက်စီးမှုတွေကိုတော့ အတည်မပြုနိုင်သေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

လက်ရှိမှာ စစ်ကြောင်းက ကလေးမြို့နယ် မြောက်ပိုင်းကကျေးရွာတွေနဲ့ တောင်ပိုင်းက ခွေကျင်၊ နတ်ချောင်း၊ နတ်မြောင်း၊ ထောက်ကြံ့ စတဲ့ရွာတွေမှာ ဖြန့်ပြီး တပ်စွဲနေကြကာ ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်တွေနဲ့ နေ့စဉ်နီးပါးတိုက်ပွဲတွေဖြစ်နေတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီကသိရပါတယ်။

စာတည်း – လင်း

ကလေး၊ အောက်တိုဘာ ၂၂၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကလေးမြို့နယ်မှာ စစ်ကော်မရှင်တပ်ကအင်အားသုံးစစ်ကြောင်းထိုးနေတဲ့အတွက် တိမ်းရှောင်နေကြရတဲ့စစ်ဘေးရှောင်တွေမှာ ဆေးဝါးနဲ့ရိက္ခာတွေလိုအပ်နေတယ်လို့ ကလေးမြို့ လူထုတိုက်ပွဲဦးဆောင်ကော်မတီရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တဦးက ပြောပါတယ်။

အင်အား ၁,၅၀၀ ဝန်းကျင်ပါတဲ့စစ်ကော်မရှင်တပ်တွေက ကလေးမြို့နယ်အတွင်း စစ်ကြောင်းထိုးတာ၊ တော်လှန်ရေးတပ်တွေနဲ့ထိတွေ့တိုက်ပွဲတွေဖြစ်တာကြောင့် ဒေသခံတွေဟာ အောက်တိုဘာဒုတိယပတ်လောက်မှာ စတင်တိမ်းရှောင်ခဲ့ကြပြီး စစ်ရှောင်ကာလ ၂ ပတ်ကျော်ရှိလာချိန်မှာ အကူအညီတွေ လိုအပ်လာနေတာပါ။

“ပြေးလာတာက ဘာမှမပြင်ဆင်ပဲပြေးလိုက်ရတော့ ရှိတာလေးနဲ့ပါလာနိုင်သမျှနဲ့ ချက်ပြုတ် စားသောက်နေရတယ်။ သက်ကြီးရွယ်အိုမသန်စွမ်းတွေ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေပါတယ်။ ရှောင်နေရတဲ့အချိန်မှာ ခြေလျင်နဲ့ပြေးတဲ့သူတွေရောရှိတယ်။ ကြားထဲမှာလည်းမိုးကမိထားတော့ အဖျားရောဂါတွေ အစုလိုက်အပြုံလိုက် အဖျားရောဂါတွေ တွေ့နေရတယ်။”လို့ ကလေးမြို့ လူထုတိုက်ပွဲဦးဆောင်ကော်မတီရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တဦးကပြောပါတယ်။

အရေးပေါ်တိမ်းရှောင်လာကြရတာကြောင့် အသုံးအဆောင်နဲ့ စားနပ်ရိက္ခာအနည်းသာ ယူလာနိုင်ပြီး ပါလာတဲ့ရိက္ခာတွေကလည်း ပြတ်လပ်လုနီးပါးဖြစ်နေပြီး မိုးမိတဲ့ဒဏ်တွေကြောင့် လက်ရှိလက်လှမ်းမှီသလောက်နေရာတဝိုက်မှာတင် ဖျားနာနေသူဦးရေက ၁၀၀ နီးပါးလောက်ရှိနေတယ်လို့ အထက်အဖွဲ့ဝင်ကပြောပါတယ်။

ဖျားနာနေသူတွေအပြင် နောက်ထပ် သက်ကြီးရွယ်အို၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်တွေနဲ့ မသန်စွမ်းသူတွေအတွက်လည်း ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအရေးပေါ်လိုအပ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“အရေးပေါ်ကာလမှာ အခြေခံစားသောက်ကုန်နဲ့ ဆန်၊ ဆီ၊ ဆားလိုအပ်မှုဟာဆိုလို့ရှိရင် အင်မတန်မှ အရေးပေါ်ဖြစ်နေပါတယ်။ အခုလက်ရှိ ကလေးဒေသမှာဆိုရင် ရံဖန်ရံခါမိုးရွာတဲ့ အနေအထား ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ရှောင်အများစုဟာ မိုးရွာတဲ့ဒဏ်ကြောင့်ရော၊ ကာလဒေသနဲ့တိမ်းရှောင်တဲ့ ဒဏ်ကြောင့်ရော အရေးပေါ်ကျန်းမာရေးကူညီစောင့်ရှောက်မှုတွေလိုအပ်နေပါတယ်”လို့ သူက ပြောပါတယ်။

လက်ရှိမှာ ကံကြီး၊ ကံသာယာ၊ ၅၆ မိုင်၊ လက်ပံချောင်း၊ ပြည်တော်သာ၊ ပျဉ်းခုံကြီး၊ ပျဉ်းတောဦး၊ ရာဇဂြိုလ်၊ မြစိမ်း၊ မြလင်း၊ မောက်လင်း၊ လက်ပံချောင်း၊ ရန်မျိုးအောင်၊ နန်းစောင်းပု စတဲ့ကျေးရွာတွေအပါ ကလေးမြို့နယ်မြောက်ပိုင်းရှိကျေးရွာတွေက ဒေသခံ ၁၀,၀၀၀ ကျော် တိမ်းရှောင်နေကြရတာပါ။

အဆိုပါစစ်ကြောင်းဝင်ရောက်လာချိန်မှာ လေကြောင်းပစ်တာ၊ လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်တာတွေကြောင့် ပြည်သူ ၁၅ ဦးထပ်မနည်းသေဆုံးခဲ့ပြီး စစ်ကြောင်းဝင်ရောက်ခဲ့တဲ့နေရာတွေမှာ အသတ်ခံရတဲ့ ပြည်သူ ၁၀ ဦးထပ်မနည်းရှိကာ ဖမ်းခံရသူတွေလည်းရာဂဏန်းရှိတယ်လို့ သူကဆက်ပြောပါတယ်။

ဒီအခြေအနေတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့နောက်ဆက်တွဲအခြေအနေတွေကိုတော့ မြေလတ်အသံက ဆက်လက်စုံစမ်းနေပါတယ်။

“နွေဦးတော်လှန်ရေးရဲ့အင်အားစုတွေအတွက်တော့ တော်တော်လေးများပြားတဲ့စစ်ကြောင်း ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ဘက်ကနေပြီးတော့ စစ်ရေးကိုအင်အားအများအပြားနဲ့ သာလွန်အင်အားကို အသုံးပြုတဲ့အနေအထားပါပဲ၊ ပုံမှန်စစ်ကြောင်းဆိုရင် အင်အား ၃၀၀ နီးပါးလောက်ရှိတယ်”လို့ ဆိုပါတယ်။

လက်ရှိမှာ ကလေး-တမူးလမ်းမပေါ်ကရွာတွေမှာတပ်ဖြန့်ပြီး စစ်ကြောင်းထိုးနေကာ ဒေသတော်လှန်ရေးတပ်တွေနဲ့လည်း တိုက်ပွဲဖြစ်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။

စစ်ကော်မရှင်တပ်က ကလေး-တမူး အာရှကားလမ်းမကို အပြည့်အဝထိန်းချုပ်နိုင်ရေး ဇွန်လကစတင် စစ်ကြောင်းထိုး ထိုးစစ်ဆင်နေတာဖြစ်ပြီး ၃ လကျော်အကြာ လက်ရှိထိုးစစ်မှာ စစ်အင်အား ၁,၅၀၀ ခန့်ပါဝင်တာကြောင့် ကလေးမြို့နယ် မြောက်ပိုင်းက အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ – NUG လက်အောက် PDF တပ်တွေသိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ စခန်း ၅ ခုကို ပြန်လည်လက်လွှတ်ခဲ့ရတယ်လို့ မြေပြင်အခြေအနေကိုသိရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။

စာတည်း – လင်း

ဆားလင်းကြီး၊ အောက်တိုဘာ ၁၉၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဆားလင်းကြီးမြို့နယ်မှာ စစ်ကော်မရှင်တပ် စစ်ကြောင်းထိုးတာကြောင့် ကျေးရွာပေါင်း ၂၀ ထက်မနည်းက ဒေသခံထောင်နဲ့ချီ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရပြီး ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်စဉ် လက်နက်ငယ်နဲ့ ပစ်ခတ်ခံရတာကြောင့် ထိခိုက်မှုတွေလည်းရှိခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။

အဆိုပါ အင်အား ၁၅၀ ပါစစ်ကြောင်းဟာ မုံရွာ နမခကနေ ချင်းတွင်းမြစ်ကို အောက်တိုဘာ ၁၇ ရက်မှာ ကား ၄ စီးကိုတင်ဆောင်ကာ ဇက်နဲ့ဖြတ်ကူးပြီး ညောင်ပင်ကြီးကျေးရွာရဲစခန်းမှာ တညအိပ်တည်းခိုကာ အောက်တိုဘာ ၁၈ ရက်မနေ့က ညောင်ပင်ကြီး-ဆားလင်းကြီးလမ်းအတိုင်း စစ်ကြောင်းထိုးခဲ့တာလို့ သိရပါတယ်။

ဒါ့အပြင် စစ်ကြောင်းထိုးရင်းပစ်ခတ်ခဲ့တာကြောင့် စစ်ဘေးရှောင် အမျိုးသား ၁ ဦး နားရွက်ထိမှန်ဒဏ်ရာရခဲ့ကာ ဆားလင်းကြီး-ညောင်ပင်ကြီး လမ်းတလျောက် ကျေးရွာတွေက ပြည်သူပိုင် တန်ဖိုးကြီးပစ္စည်းတွေကိုလည်း ယူဆောင်နေတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။

“(ထိခိုက်တာ) အမျိုးသားလို့ သိရတယ်၊ ဘယ်လိုထိသလဲတော့ မသိဘူး ထိတာကသေချာတယ်၊ နားရွက်လို့ သိရပါတယ်၊ ဖုန်းတွေလည်းပါသွားတယ် ပြည်သူတချို့ဆီက၊ လုတာမဟုတ်ပါဘူး၊ အိမ်ထဲ ခိုးယူတာပါ၊ အသေးစိတ်တော့ ပြောလို့မရသေးဘူးဗျ၊ ပစ္စည်းတွေပါတာ သေချာပါတယ်။” လို့ ဒေသခံတဦးက မြေလတ်အသံကို ပြောပါတယ်။

ညောင်ပင်ကြီး-ဆားလင်းကြီးလမ်းပိုင်းရှိ ရွှေလှေ၊ လက်ပံတောင်း၊ တောကျောင်း၊ တုံရွာ၊ လယ်တီနဲ့ ဆည်တည်းကျေးရွာတွေအပါအဝင် ကျေးရွာပေါင်း ၂၀ ကျော်က ဒေသခံတွေတိမ်းရှောင်နေကြရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အောက်တိုဘာ ၁၈ ရက်က စစ်ကြောင်းထိုးနေစဥ် တိုက်ပွဲဖြစ်တာမရှိဘဲ မုံရွာနမခကလာတဲ့ ပါရာမော်တာ ၂ စီးကလည်း ဖောင်းကတာကျေးရွာ အပါအဝင် နေရာတွေကို ဗုံးသီး ၁၀ လုံးခန့်ချပြီး တိုက်ခိုက်ခဲ့ကာ ထိခိုက်ပျက်စီးမှု အခြေအနေကိုတော့မသိကြရသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ညောင်ပင်ကြီး-ဆားလင်းကြီးလမ်းပိုင်းက ဒေသခံအမျိုးသား ၂ ဦးလည်း လမ်းပြအဖြစ် ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်ခံခဲ့ရပြီး စစ်ကြောင်းကတော့ မနေ့ညက ဆားလင်းမြို့နယ်၊ လယ်တီရွာနဲ့ ဆည်တည်းရွာတွေမှာ ညအိပ်ခဲ့ကာ ဒီမနက်ပိုင်းထိ ဆည်တည်းရွာဟောင်းတဝိုက်မှာ ရှိနေသေးတယ်လို့ သိရပါတယ်။

စစ်ကြောင်းကြောင့် အောက်တိုဘာ ၁၉ ရက် ဒီမနက်ပိုင်းကစလို့ ညောင်ပင်ကြီး-ဆားလင်းကြီးလမ်း၊ မုံရွာ-ပုသိမ်လမ်းနဲ့ ချင်းတွင်းမြစ်ကြောင်းလမ်းတွေကို အရေးပေါ်အခြေအနေမှအပ ဖြတ်သန်းသွားလာတာတွေမလုပ်ဖို့ ဆားလင်းကြီးမြို့နယ် ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က သတိပေးတားမြစ်ထားပါတယ်။

စာတည်း – လင်း

မုံရွာ၊ ဩဂုတ် ၂၁၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မုံရွာမြို့နယ်ကို စစ်ကော်မရှင်စစ်ကြောင်းက သြဂုတ် ၈ ရက်ကစတင်စစ်ကြောင်းထိုးကာ ကျေးရွာတွေကိုမီးရှို့နေတဲ့အတွက် ရွာပေါင်း ၂၀ ကျော်ကဒေသခံတွေစစ်ရှောင်နေရပြီး ဆေးဝါးနဲ့ ရိက္ခာလိုအပ်လာနေတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီကသိရပါတယ်။

သြဂုတ် ၈ ရက်မှာ မုံရွာမြို့နဲ့ အရာတော်မြို့နယ်ဘက်ကနေ စုပေါင်းအင်အား ၄၀၀ ဝန်းကျင်နဲ့ စစ်ကြောင်းထိုးလာတဲ့အတွက် မုံရွာမြို့နယ်ရှိကျေးရွာတွေက ဒေသခံသောင်းနဲ့ချီ စစ်ဘေးရှောင်နေကြရတာလို့ ဒေသခံတဦးကပြောပါတယ်။

အဲ့ဒီစစ်ဘေးရှောင်တွေဟာ သြဂုတ် ၂၀ ရက်ဒီကနေ့ထိ နေရပ်မပြန်နိုင်သေးဘဲ စစ်ရှောင်ကလေးငယ်တွေမှာ ခြင်ကတဆင့်ဖြစ်တဲ့ ဖျားနာရောဂါတွေ၊ ရေအပြောင်းအလဲကြောင့် ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါတွေ ဖြစ်နေကြကာ သယ်လာတဲ့ရိက္ခာတွေကလည်းကုန်နေပြီလို့ ဆိုပါတယ်။

“ကျမတို့ စစ်ရှောင်တွေအနေနဲ့ ရေတွေအပြောင်းအလဲကြောင့် ဝမ်းလျှောကြပါတယ်၊ အစားအစာတွေကလည်း ရက်တွေကြာနေပြီမို့လို့ အစားအစာကလည်း သိပ်မရှိတော့ပါဘူး၊ ဘယ်သူကမှလည်း လာမကူနိုင်ကြဘူးပေါ့နော်၊ အခက်အခဲတွေနဲ့ ဆိုတော့လေ။”လို့ စစ်ရှောင်အမျိုးသမီးတဦးက ပြောပါတယ်။

စစ်ဘေးရှောင်တွေဟာ ဆန်နဲ့ ဟင်းချက်စရာတွေကို အဓိကလိုအပ်နေပြီး ငွေရှိရင်တောင်ဝယ်စားဖို့ မလွယ်ကူဘူးလို့ သိရပါတယ်။

“အဓိကကတော့ ဆန်ပေါ့နော်၊ ဟင်းချက်စရာလေးတွေပါ၊ ရိက္ခာပြတ်သွားရင်တော့လည်း ကျမတို့တွေ ဘာဆက်လုပ်ရမလဲဆိုတာ တွေးလို့တောင် မရနိုင်တော့ပါဘူး၊ ဘာအလုပ်မှလည်း မလုပ်ကြရဘူး၊ ပိုက်ဆံရှိရင်တောင် ဝယ်စားဖို့ သိပ်မလွယ်လှပါဘူး။” လို့ စစ်ရှောင်အမျိုးသမီးတဦးက မြေလတ်အသံကို ပြောပါတယ်။

စစ်ကြောင်းကြောင့် ရွာတုံ၊ ထနောင်းဝင်း၊ ကျောက္ကာတောင်ရွာ၊ ကျောက္ကာမြောက်ရွာ၊ ရေနံကုန်း၊ စည်သာလေး၊ ညောင်ပင်၊ သပွတ်ကုန်း၊ အောင်သာကုန်း၊ ဝါးတန်းဆူးလေကုန်း၊ ကျွန်းဖိုပင်၊ တုံးတင်ကန်၊ ကမ်းဖြူကျေးရွာတို့ အပါအဝင် ကျေးရွာပေါင်း ၂၀ ခန့်က ဒေသခံတွေ တိမ်းရှောင်နေကြရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

“မုံရွာ-အရာတော်လမ်းမှာကိုက ရွာပေါင်း ၂၀ လောက် ရှိမယ်ပေါ့နော်၊ မုံရွာ-ဗောဓိတထောင် လမ်းဘက်က ညောင်ပင်ရွာကလည်းပြေးနေရတယ်၊ ကလေးတွေအများဆုံးပါတာဆိုတော့ ကလေးတွေအတွက် ခြင်ကိုက်တာတွေများလာတော့ ဖျားတာတွေ ရှိပါတယ်၊ ကျမတို့ရွာကတော့ တခြားရွာလေးမှာနေရတော့ နည်းနည်း နေစရာလေး ဘုန်းကြီးကျောင်းရှိသေးတယ်၊ တခြားရွာတွေကတော့ တောတွေထဲမှာနေရတဲ့ရွာက ပြည်သူတွေလည်း ရှိပါတယ်။” လို့ သူက ဆက်ပြော ပါတယ်။

သြဂုတ် ၈ ရက်ကစတင်ဝင်ရောက်လာတဲ့ အဆိုပါစစ်ကြောင်းဟာ ဩဂုတ် ၁၈ ရက်နဲ့ ၁၉ ရက်တွေမှာ မုံရွာမြို့နယ်၊ ကျောက္ကာတောင်ရွာနဲ့ ညောင်ပင်ရွာတွေကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး အဲ့ဒီရွာတွေမှာ စစ်ကော်မရှင်စစ်ကြောင်းရှိနေသေးတာကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုအခြေအနေကို မသိရသေးဘူးလို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။

စစ်ကြောင်းထိုးမီးရှို့စဥ်အတွင်းမှာလည်း စစ်ဘေးရှောင်တွေနဲ့ နီးတဲ့နေရာတွေအထိ လက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်ခတ်တာတွေလုပ်ခဲ့တယ်လို့ စစ်ဘေးရှောင်တွေက ပြောပါတယ်။

သြဂုတ် ၂၁ ရက်ဒီကနေ့ထိ စစ်ကော်မရှင်စစ်ကြောင်းထဲက အင်အား ၁၀၀ ခန့်က ညောင်ပင်ရွာမှာ တပ်စွဲပြီး အင်အား ၃၀၀ ခန့်က ကျောက္ကာတောင်ရွာမှာ တပ်စွဲနေထိုင်နေကာ ပြန်လည်ဆုတ်ခွါမယ့် အနေအထားမရှိသေးဘူးလို့ သိရပါတယ်။

စာတည်း – လင်း

ဘုတလင်၊ သြဂုတ် ၁၃၊ ၂၀၂၅။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဘုတလင်မြို့နယ်အတွင်းကို စစ်ကောင်စီတပ်က သြဂုတ် ၁၃ ရက်ဒီမနက် ၇ နာရီ လောက်မှာ စတင်စစ်ကြောင်းထိုးလာတာကြောင့် ဒေသခံထောင်ချီ တိမ်းရှောင်နေရတယ်လို့ ဒေသခံတွေ ဆီကသိရပါတယ်။

မုံရွာအခြေစိုက် အနောက်မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ် – နမခက ထွက်လာတဲ့ တင့်ကား ၂ စီး၊ ဂျန်ဘာကား ၁ စီး၊ အင်အား ၁၀၀ ဝန်းကျင်ပါစစ်ကြောင်းနဲ့ ဘုတလင်မြို့ပေါ်ရှိစစ်ကောင်စီတပ်တွေက ဒီမနက်မှာ စတင်စစ်ကြောင်းထိုးလာတာလို့ ဆိုပါတယ်။

“နမခ နဲ့ ဘုတလင်တပ်ချိန်းမယ်လည်းကြားတယ်၊ စိုင်ပြင်မြို့အထိ တင့်ကားတွေပို့မယ်လည်း ကြားတယ်၊ လောလောဆယ် ဘုတလင်မြို့ထဲကစစ်ကြောင်းကလည်း တောင်ဘက်ကိုထွက်တယ်။ နမခက စစ်ကြောင်းကိုကြိုတဲ့ အနေထားတော့ရှိတယ်”လို့ ဒေါင်းရာဇာစစ်ရှောင်ကူညီကယ်ဆယ်ရေး အဖွဲ့ဝင်တဦးက မြေလတ်အသံကို ပြောပါတယ်။

စစ်ကြောင်းတွေဝင်နေတာကြောင့် ဇီးတော၊ မြို့ပေါ်၊ ထနောင်းကုန်း၊ သားရိုးကုန်း၊ ညောင်ပင်ကန် စတဲ့ကျေးရွာတွေအပါ မုံရွာ-ဘုတလင်လမ်းဘေးရှိကျေးရွာတွေက ပြည်သူ ၄.၀၀၀ ကျော် ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်နေ ကြရတယ်လို့ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။

လက်ရှိမှာ စစ်ကောင်စီစစ်ကြောင်းက ဘုတလင်မြို့နယ်၊ ထနောင်းကုန်းကျေးရွာကို ရောက်ရှိနေပြီး စစ်ကြောင်းထိုးရာလမ်းတလျောက် ခရီးသွားကားတွေကိုလည်း စစ်ဆေးနေမှုလုပ်နေတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။

စာတည်း – လင်း